Πειραιώς 260, 28-30 Σεπτεμβρίου 2023: Πάνω από 140 ομιλητές και ομιλήτριες από 35 χώρες μοιράστηκαν τις γνώσεις τους με περισσότερους-ες από 1450 συμμετέχοντες-ουσες σε 59 sessions κατά τη διάρκεια τριών ημερών. Το περιεχόμενο του Forum ήταν πλούσιο: από έρευνες και μελέτες περίπτωσης σχετικά με την κλιματική κρίση, τη μετανάστευση, τη διαφθορά και τον πόλεμο, μέχρι τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη και τις συζητήσεις για την ελευθερία του Τύπου και τη βιωσιμότητα των μέσων ενημέρωσης.
Δημοσιογράφοι από οργανισμούς και μέσα μαζικής ενημέρωσης τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό συνεργάστηκαν και συνδέθηκαν με επιστήμονες, ακαδημαϊκούς και φοιτητές-τριες. Από κοινού, προσέγγισαν θέματα διεθνούς εμβέλειας που επαναπροσδιορίζουν το σημερινό τοπίο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Μια από τις θεμελιώδεις αξίες του Forum -η συνεργασία- αναδείχθηκε επίσης μέσω του Media Village που φιλοξένησε 18 ανεξάρτητους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης, παρέχοντας στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν και να μάθουν για το έργο και το όραμά τους.
Το Forum περιελάμβανε καινοτόμα formats, όπως τα sessions «Zωντανής δημοσιογραφίας» (Live journalism) και μια εκδήλωση συλλογικής ακρόασης, προβολές ντοκιμαντέρ, εκθέσεις φωτογραφίας και μια φυσική εγκατάσταση δεδομένων. Επίσης, στο πλαίσιο του Forum πραγματοποιήθηκε το Community event του Ευρωπαϊκού Βραβείου Τύπου 2023.
Κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας ομιλίας της, η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου, ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος του iMEdD, και δημοσιογράφος, τόνισε: «Χρειαζόμαστε έναν συλλογικό έλεγχο της πραγματικότητας. Σε μια εποχή που η δημοσιογραφία αφενός απαξιώνεται και αφετέρου στοχοποιείται από εκείνους που προσπαθεί να καταστήσει υπόλογους, πρέπει να βρούμε την κατάλληλη απάντηση. Πρέπει να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας τη σημασία της δημοσιογραφίας. Και ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να είμαστε μαζί ως κοινότητα, όπως κάνουμε σήμερα».
«Στις μεγάλες αλλαγές της περιόδου που ζούμε, σε όλα τα επίπεδα, κυριαρχεί η βιαιότητα, η υπερβολή, η έλλειψη εμπιστοσύνης και φυσικά η ανασφάλεια πάνω απ’όλα. Πάνω σ’αυτόν τον δυστοπικό καμβά, οι επαγγελματίες της ενημέρωσης αναγκάζονται να ακροβατούν ή και να αυτοσχεδιάζουν συνεχώς», σημείωσε ο Στρατής Τριλίκης, συνιδρυτής και διευθυντής προγραμμάτων του iMEdD και δημοσιογράφος.
Σημαντικές συζητήσεις σε πάνελ διερεύνησαν την ελευθερία του Τύπου σε όλο τον κόσμο. «Είναι μια αρκετά συνηθισμένη ατάκα, την οποία μπορεί να λέμε μεταξύ μας για πλάκα, "Πρόσεχε τι γράφεις γιατί μπορεί να βρεθείς σε χαντάκι"», είπε η δημοσιογράφος Ελίζα Τριανταφύλλου, σχετικά με τις απειλές και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα.
Σε συνεργασία με Έλληνες δημοσιογράφους και οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου, παρουσιάστηκε η έρευνα για τις ανεξιχνίαστες δολοφονίες των δημοσιογράφων Σωκράτη Γκιόλια και Γιώργου Καραϊβάζ, εντείνοντας τα ερωτήματα σχετικά με την λογοδοσία των κρατικών μηχανισμών. Μεταξύ των ακροατών ήταν τόσο η χήρα του Γιώργου Καραϊβάζ όσο και ο αδελφός του Σωκράτη Γκιόλια.
Η Matina Stevis-Gridneff, επικεφαλής του Γραφείου Βρυξελλών των New York Times, μοιράστηκε τις σκέψεις της σχετικά με την κάλυψη του μεταναστευτικού, αναγνωρίζοντας τη συναισθηματική επιβάρυνση των δημοσιογράφων: «Κουβαλάμε ένα βαρύ συναισθηματικό φορτίο, αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι άνθρωποι για τους οποίους γράφουμε έχουν περάσει πολύ χειρότερα από εμάς».
Άλλα sessions περιελάμβαναν συζητήσεις σχετικά με τις ιστορίες για την κλιματική αλλαγή από την Emiliya Mychasuk των Financial Times. Η ίδια υπογράμμισε τη σημασία της ακριβούς και προσεγμένης γλώσσας όταν συζητάμε για την κλιματική αλλαγή, δηλώνοντας: «Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τους όρους που χρησιμοποιούμε όταν αναφερόμαστε στις εκστρατείες που γίνονται για την κλιματική αλλαγή (...) Έτσι, η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε αυτούς τους ανθρώπους, τις ομάδες που απαρτίζουν το κίνημα για το κλίμα είναι συγκεκριμένη και χρειάζεται προσοχή».
Ο Bill Marczak, ανώτερος ερευνητής στο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο, μοιράστηκε συμβουλές σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους οι δημοσιογράφοι μπορούν να προστατεύσουν τις συσκευές τους από απόπειρες παραβίασης της ψηφιακής μας ζωής. Όπως ανέφερε, «στον πυρήνα του, το πρόβλημα του λογισμικού κατασκοπείας είναι κυρίως ένα τεχνικό πρόβλημα, αλλά έχει επίσης να κάνει με την έλλειψη λογοδοσίας».
Το iMEdD Lab παρουσίασε το πειραματικό έργο που συνδύασε την ανθρώπινη γνώση με την τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση των προεκλογικών ομιλιών των Ελλήνων πολιτικών αρχηγών. Επιπλέον, σε μια συλλογική ακρόαση του ηχητικού ντοκιμαντέρ «ΤΡΑΥΜΑ», σε παραγωγή του iMEdD, ακούσαμε συνεντεύξεις με επιζώντες και συγγενείς θυμάτων που επλήγησαν από επτά μεγάλες καταστροφές και ατυχήματα στην Ελλάδα από το 1999 έως σήμερα. Όπως δήλωσε ο δημοσιογράφος Κώστας Κουκουμάκας «Έπρεπε να πλέξουμε τις ιστορίες με τέτοιο τρόπο, με κίνδυνο να αφήσουμε πολλές απ' έξω, γιατί μιλήσαμε με περισσότερα από 25 άτομα, ώστε να υπάρχει ένα κοινό νήμα που τις συνδέει και αυτό είναι το τραύμα όσον αφορά την προσωπική μας εμπειρία».
Στόχος του τριήμερου Forum ήταν να ενισχύσει τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες, παρέχοντάς τους πολύτιμες γνώσεις και έμπνευση για το δημοσιογραφικό τους έργο.
Επιλεγμένα sessions είναι διαθέσιμα on-demand στη διεύθυνση forum.imedd.org.